در قسمت دوازدهم پادکست آلبوم، با عنوان «هر دو روی ماه تاریک است»، داستان گروه «پینک فلوید» Pink Floyd و انتشار آلبوم «نیمه‌ی تاریک ماه» The Dark Side of the Moon را می‌شنوید. در این پست با تصویر این قسمت را مرور دوباره‌ای می‌کنیم.

قسمت دوازدهم پادکست آلبوم، «هر دو روی ماه تاریک است»

1

داستان گروه «پینک فلوید» Pink Floyd در سال 1963 و دانشگاه پلی‌تکنیک لندن، واقع در خیابان ریجنت، آغاز شد. این دانشگاه در سال 1838 تاسیس شده و یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های انگلستان و اولین دانشگاه پلی‌تکنیک این کشور به شمار می‌رود. در سال 1992 نام این دانشگاه به وستمینستر تغییر کرده است.

2

«نیک میسون» Nick Mason، در آن زمان 19 سال داشت و دانشجوی معماری دانشگاه پلی‌تکنیک لندن بود. پدرش کارگردان فیلم‌های مستند بود و مادرش به خوبی پیانو می‌زد. نیک در کودکی تلاش کرد نوازنگی پیانو و ویولن را یاد بگیرد، اما در این امر موفق نبود. تا اینکه در 12 سالگی با موسیقی راک آشنا شد و به واسطه‌ی هدیه‌ای که از یکی از دوستان پدرش گرفته بود نوازندگی درامز را شروع کرد.

3

«راجر واترز» Roger Waters، جوانی 20 ساله بود و دانشجوی معماری دانشگاه پلی‌تکنیک لندن. پدرش را در پنج ماهگی در جنگ از دست داده بود، در مدرسه ستاره‌ی تیم‌های راگبی و کریکت بود و در کنار آن کمپینی هم در مدرسه راه انداخته بود با نام کمپین ضد سلاح هسته‌ای. گیتار می‌زد، اما نه جدی و به شدت از مدرسه تنفر داشت.

4

«ریچارد رایت» Richard Wright، دانشجوی 20 ساله‌ی معماری دانشگاه پلی‌تکنیک لندن، وقتی که 12 سالش بود بدلیل آنکه پایش شکسته بود مدتی را خانه‌نشین شد و به پیشنهاد مادرش، سعی کرد از وقتش استفاده مفید کند و ساز زدن یاد بگیرد. ریچارد توانست در این مدت با تمرین و بدون معلم نواختن پیانو، گیتار، ترومبون و ساکسیفون را بیاموزد.

5

نیک، راجر و ریچارد به همراه سه نفر دیگر اولین گروه موسیقی دانشگاه پلی‎‌تکنیک را به اسم «سیگما سیکس» Sigma6 تاسیس کردند. گروهی که نتوانست مسیر خود را پیدا کند و خیلی زود منحل شد. با انحلال سیگما سیکس و به پیشنهاد راجر واترز، یکی از دوستانش به نام «باب کلوس» Bob Klose بعنوان گیتاریست و خواننده به آنها ملحق و واترز از آن موقع به بعد نوازنده‌ی بیس گیتار شد.

6

برای تکمیل ترکیب گروه، راجر واترز پیشنهاد داد که یکی از دوستان مشترکش با باب کلوس، جوانی به اسم «سید برت» Syd Barrett که سه سال از راجر کوچکتر بود، بعنوان ریتم گیتاریست به آنها ملحق شود. سید نوازندگی را از 14 سالگی شروع کرده بود: پیانو، یوکللی، بانجو و گیتار. با پیوستن سید برت و پنج نفره شدن تیم‌شان، نام «اسپکتروم فایو» The Spectrum Five را برای خود انتخاب کردند.

7

سال 1964، نیک و راجر خانه‌ی یکی از اساتید دانشگاه‌ به اسم آقای لئونارد را اجاره کردند. آقای لئونارد علاوه بر تدریس، در بیزنس نور هم فعالیت داشت و همین مساله باعث شد اعضای گروه تمام فوت و فن نورپردازی را از او بیاموزند. آقای لئونارد برای مدتی بعنوان نوازنده کیبورد (بعد از جدایی موقت ریچارد رایت) با اسپکتروم فایو فعالیت کرد که گروه به احترامش نام خود را به «لئوناردز لاجرز» Leonard’s Lodgers تغییر داد.

8

با بازگشت ریچارد و جدا شدن لئونارد و باب کلوس، سید برت خواننده و لید گیتاریست گروه شد. آنها اسم خود را به «تی ست» Tea Set تغییر دادند و ترکیب ثابت چهار نفره‌ی گروه شکل گرفت. از راست به چپ: سید برت، نیک میسون، راجر واترز و ریچارد رایت.

9

آنها متوجه شدند که گروه دیگری به اسم تی ست در حال فعالیت است. سید برت با الهام گرفتن از اسم دو چهره‌ی شاخص موسیقی بلوز، یعنی پینک اندرسون و فلوید کانسیل، پیشنهاد داد که نام گروه به «پینک فلوید ساوند» Pink Floyd Sound تغییر کند.

10

سال 1966، پینک فلوید ساوند در «کلاب مارکی» Marquee Club برنامه اجرا می‌کرد که با پیتر جنر آشنا شد.

11

«پیتر جنر» Peter Jenner اولین فردی بود که پینک فلوید ساوند را کشف کرد. پیتر مدرس جامعه‌شناسی و اقتصاد بود و بطور همزمان در صنعت موسیقی هم فعالیت می‌کرد. پیتر به عنوان مدیر برنامه‌های گروه به آنها ملحق شد و پیشنهاد داد که نام آنها، با حذف ساوند از آخر آن، به پینک فلوید تغییر یابد.

12

به پیشنهاد پیتر جنر، «اندرو کینگ» Andrew King هم به عنوان مدیر برنامه به تیم آنها پیوست. پینک فلوید توانست در سال 1967 با تلاش‌های پیتر و اندرو قراردادی با کمپانی EMI با پیش‌پرداخت 5000 پوند امضا کند. از راست به چپ: ریچارد رایت، نیک میسون، راجر واترز، اندرو کینگ (نشسته، در حال امضای قرارداد)، سیدنی بیچر استیونز (مدیر دپارتمان A&R کمپانی EMI) و سید برت.

13

اولین اثر منتشر شده‌ی پینک فلوید در قالب سینگل در تاریخ 10 مارچ 1967 با عنوان «آرنولد لین» Arnold Layne منتشر شد. اثری که بخاطر مضمون عجیبش مورد انتقاد شدید قرار گرفت و پخشش از رادیوها ممنوع شد.

14

پس از انتشار دومین سینگل گروه، شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی از پینک فلوید دعوت کرد تا در برنامه‌ی Top of the Pops حاضر شود. در این برنامه هنرمندان با لبخوانی آثار خود را به صورت نمایشی برنامه اجرا می‌کنند. پینک فلوید اجرای برنامه‌ی نسبتاً خوبی داشت، اما رفتارهای عجیب و ناسازگاری سید برت از همین زمان شروع شد.

15

بالاخره اولین آلبوم پینک فلوید، با عنوان «نی‌زن بر دروازه‌های سپیده‌دم» The Piper at the Gates of Dawn چهارم آگست 1967 منتشر شد. این آلبوم، با ژانر سایکدلیک راک، فروش قابل قبولی داشت و پینک فلوید، مخصوصاً سید برت (که خواننده، گیتاریست و آهنگساز اصلی گروه بود)، را تبدیل به ستاره‌های آن زمان کرد. با این وجود رفتار سید کاملاً از کنترل خارج شده بود و گروه باید برای حل این مشکل راهی پیدا می‌کرد. طرح روی جلد اثر عکاسی به نام ویک سینگ است که خواسته توهم ناشی از مواد روان‌گردان را در آن به نمایش بگذارد. لنزی که او برای گرفتن این عکس استفاده کرده را از جرج هریسون، از اعضای گروه بیتلز، هدیه گرفته بود. در حال حاضر این لنز در موزه‌ی ویکتوریا اند آلبرت در مجموعه‌ی اشیای مربوط به پینک فلوید نگهداری می‌شود.

16

پینک فلوید تصمیم گرفت با کم کردن مسئولیت‌های سید برت و پنهان کردنش از دید مردم و رسانه‌ها، مشکلات ایجاد شده را رفع کند. قرار بر این شد که یکی از دوستان قدیمی و مشترک راجر و سید، جوانی به نام «دیوید گیلمور» David Gilmour بعنوان گیتاریست به آنها ملحق شود و سید برت فقط آنها را در مقام آهنگساز همراهی کند. دیوید گیتار زدن را از 9 سالگی شروع کرده بود، در دانشگاه ادبیات مدرن خوانده بود و مدتی را با سید برت در خیابان‌ها برنامه اجرا کرده بود.

17

با پیوستن دیوید گیلمور به پینک فلوید برای مدت کوتاهی، چیزی در حدود فقط پنج ماه، پینک فلوید پنج نفره شد. از راست به چپ: ریچارد رایت، راجر واترز، دیوید گیلمور، سید برت و نیک میسون.

18

دومین آلبوم پینک فلوید با عنوان «یک نعلبکی رمز و راز» A Saucerful of Secrets جون 1968 منتشر شد. این آلبوم تنها اثر تمام دوران فعالیت پینک فلوید است که در آن هر پنج نفر عضو گروه حضور دارند. این آلبوم فروش خوبی داشت و با وجود نقدهای عموماً منفی توانست رتبه‌ی نهم چارت انگلیس را تصاحب کند. طرح روی جلد این آلبوم اثر استورم تورگرسون (از گروه هنری هیپنوسیس) که در آن از یکی از تصاویر کتاب کامیک دکتر استرنج (برای کمپانی مارول) استفاده شده است.

19

پیش از انتشار آلبوم دوم، اذیت‌های سید برت به حدی رسید که گروه تصمیم گرفت به همکاری با او خاتمه دهد. با حذف شدن سید، ترکیب پینک فلوید با حضور چهار عضو باقیمانده نهایی شد. از راست به چپ: نیک میسون، راجر واترز، دیوید گیلمور و ریچارد رایت.

20

بعد از انتشار آلبوم دوم و در زمان برگزاری کنسرتها، کارگردانی به نام «باربت شرودر» Barbet Schroeder به پینک فلوید مراجعه کرد و از آنها خواست که موسیقی فیلمش، به نام «بیشتر» More را بسازند. شرودر، متولد تهران، پیش از این دو فیلم را تهیه کرده بود و این اولین اثرش در مقام کارگردان بود. از راست به چپ: دیوید گیلمور، باربت شرودر.

21

سومین آلبوم پینک فلوید، که موسیقی ساخته شده برای فیلم باربت شرودر بود، با عنوان «بیشتر» More جون 1969 (دو ماه قبل از اکران فیلم)، منتشر شد. طرح روی جلد آلبوم توسط گروه طراحی هیپنوسیس طراحی شده که صحنه‌ای از فیلم را نمایش می‌دهد که با اعمال افکت آن را شبیه سفر با مواد روان‌گردان کرده‌اند.

22

چهارمین آلبوم پینک فلوید، با عنوان «اوماگوما» Ummagumma، نوامبر 1969 منتشر شد. این آلبوم حاوی دو صفحه بود، صفحه اول اجرای چند آهنگ بصورت زنده، و صفحه دوم آهنگهای مستقل و تک نفره‌ی اعضای گروه. طرح روی جلد توسط استورم تورگرسون طراحی شد و یکی از مشهورترین کاور آلبوم‌های تاریخ موسیقی‌ به حساب می‌آید. در این طرح از Droste Effect (تصویر در تصویر) استفاده شده که اعضای گروه را در کنار قاب تصویری نشان می‌دهد که در آن اعضای گروه در همان فضا، اما با چیدمان متفاوت، حضور دارند.

23

پنجمین آلبوم پینک فلوید، با عنوان «مادر قلب اتم» Atom Heart Mother، اکتبر 1970 منتشر شد. این اولین آلبوم پینک فلوید بود که با تغییر در ژانر همراه بود و چرخش موسیقی آنها از سایکدلیک راک به پراگرسیو راک را نشان می‌داد. طرح روی جلد، اثر استورم تورگرسون، گاوی از نژاد هلشتاین را نشان می‌دهد که در چراگاه ایستاده است. تورگرسون این طرح را از روی اثر مشهور اندی وارهول، کاغذدیواری گاو، الهام گرفته بود.

24

ششمین آلبوم پینک فلوید، با عنوان «فضولی» Meddle، اکتبر 1971 منتشر شد. این آلبوم خداحافظی کامل پینک فلوید با تاثیر موسیقی سید برت بر پینک فلوید و تثبیت آنها در ژانر پراگرسیو راک به شمار می‌رود. طرح روی جلد عکسی است که توسط باب داولینگ گرفته شده و استورم تورگرسون آن را تبدیل به کاور آلبوم کرده. این طرح یک گوش را زیر آب نشان می‌دهد و امواج آب مانند امواج صوت به آن می‌رسند. این طرح بعنوان ضعیف‌ترین طرح روی جلد آلبوم‌های پینک فلوید شناخته می‌شود.

25

هفتمین آلبوم پینک فلوید، با عنوان «نهان پشت ابرها» Obscured by Clouds، جون 1972 منتشر شد. این آلبوم دومین همکاری پینک فلوید با باربت شرودر، کارگردانی که آلبوم More را برای موسیقی فیلم او ساخته بودند، محسوب می‌شود. طرح روی جلد، اثر استورم تورگرسون است و تصویر گنگی از مردی‌ست که در کنار یک درخت نشسته است.

26

برای شروع کار روی آلبوم هشتم، پینک فلوید از «الن پارسونز» Alan Parsons دعوت کرد تا به تیم فنی آنها، بعنوان مهندس صدا، بپیوندد. پارسونز بعد از آنکه مهندس صدای دو آلبوم مشهور گروه بیتلز را انجام داده بود، توانسته بود نام خود را مطرح کند.

27

در آلبوم هشتم، گیلمور در اجرای بعضی از آهنگ‌ها از «گیتار استیل» Steel Guitar استفاده کرد. استیل گیتار، نوعی گیتار است که نوازنده آن را بر روی میز یا پای خود می‌گذارد و می‌نوازد.

28

پس از آماده شدن آلبوم هشتم، پینک فلوید نام «نیمه‌ی تاریک ماه» را برای آن انتخاب کرد. اما متوجه شد که گروه «مدیسن هد» Medicine Head به تازگی آلبومی با همین نام منتشر کرده است. پس تصمیم گرفت نام آلبومش را به «کسوف» Eclipse تغییر دهد. اما بخاطر شکست آلبوم مدیسن هد، پینک فلوید تصمیم گرفت همان نامی که اول انتخاب کرده بود را روی آلبوم بگذارد.

29

در نهایت هشتمین آلبوم پینک فلوید، «نیمه‌ی تاریک ماه» The Dark Side of the Moon، اول مارچ 1973 منتشر شد. آلبومی که تبدیل شد به پرفروش‌ترین آلبوم پراگرسیو راک تاریخ موسیقی. داستان ساخت این آلبوم و بررسی آهنگ‌های آن را می‌توانید در قسمت دوازدهم پادکست آلبوم با عنوان «هر دو روی ماه تاریک است» بشنوید. طرح روی جلد این آلبوم، اثر استورم تورگرسون است که منشوری را نشاد می‌دهد که نور سفید به آن تابیده و تجزیه شده است.

30

طرح وسط آلبوم نیمه‌ی تاریک ماه، امتداد رنگ‌های طیف نوری است که از طرح روی جلد آغاز شده و بر روی آن طرح ضربان قلب گذاشته شده است. در این آلبوم برای اولین بار پینک فلوید لیریکس آهنگ‌ها را هم بر روی طرح وسط آلبوم درج کرده است.

31

طرح پشت آلبوم نیمه‌ی تاریک ماه، ادامه‌ی رنگ‌های طیف نوری است که از طرح روی جلد آغاز شده، از طرح وسط آلبوم گذشته و حالا در پشت جلد با برخورد به یک منشور دیگر دوباره نور سفید را تشکیل داده‌اند.